Historia PTT w Tarnowie
Powstałe w 1873 roku Towarzystwo Tatrzańskie od samego początku wywierało spory wpływ na mieszkańców Tarnowa. W początkowym okresie działo się to za pośrednictwem tzw. delegatów. Delegatami TT na miasto Tarnów w latach 1874-1924 byli m.in.: Jan Kornicki - profesor gimnazjalny, Antoni Nieduszyński - kasjer kolejowy, ks. Stanisław Walczyński - kanclerz tarnowskiej kurii diecezjalnej, Henryk Łoziński - profesor gimnazjalny, ks. Walenty Gadowski - twórca "Orlej Perci" w Tatrach. Działalność delegatów polegała przede wszystkim na załatwianiu spraw organizacyjnych i przygotowywaniu wycieczek. W 1885 roku członkami TT było 29 tarnowian. W chwili wybuchu I wojny światowej już ponad 110 mieszkańców naszego miasta posiadało członkostwo w TT. Po odzyskaniu niepodległości na początku lat dwudziestych nastąpiła zmiana nazwy Towarzystwa. Od tej pory funkcjonowało ono jako Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. Powstało również w tym czasie kilka nowych oddziałów PTT, czyli samodzielnych struktur terenowych. O powołanie Oddziału PTT w naszym mieście zabiegać zaczął ksiądz Walenty Gadowski - ówczesny delegat PTT w Tarnowie. Jego starania zakończyły się pełnym sukcesem. Oddział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Tarnowie powstał uchwałą Walnego Zgromadzenia PTT dnia 8 maja 1924 r. Statut Oddziału został zatwierdzony przez Zarząd Główny PTT 14 czerwca tego samego roku. W skład pierwszych władz Oddziału weszli: prezes - ks. Walenty Gadowski, wiceprezes - Romuald Wowkonowicz, skarbnik - Eugeniusz Kirschner, sekretarz - Karol Piękoś. Oddział miał swoją siedzibę przy ulicy Słowackiego 1. W pierwszym roku działalności zorganizowano dwie wycieczki: 4-dniową w Tatry Zachodnie i 6-dniową w Tatry Wysokie. Obydwie odbyły się latem w miesiącu lipcu.
Oddział liczył pod koniec 1924 r. 58 członków. W następnych latach ich liczba nieustannie rosła i wynosiła: w 1926 - 120, w 1928 - 283, w 1932 - 362, w 1933 - 400. Zgodnie ze statutem jednym z wielu zadań Oddziału było "udostępnianie gór polskich i ułatwianie ich zwiedzania". W związku z tym jego członkowie prowadzili intensywne prace znakarskie. W latach 1924 - 1927 dokończyli znakowanie Głównego Szlaku Beskidzkiego na odcinku od Przełęczy Knurowskiej przez Lubań do Krościenka. Wyznakowali nowy szlak na trasie Czorsztyn - Niedzica - Łapsze - Jurgów - Brzegi - Głodówka - droga Zakopane - Morskie Oko. W tym samym czasie w Pieninach została zbudowana przez Oddział z inicjatywy ks. Gadowskiego tzw. "Sokola Perć", efektowna widokowo ścieżka graniowa. Odcinki skalne i miejsca eksponowane zostały ubezpieczone poręczami, klamrami, stopniami i drabinkami. Wyznakowano również szlak przez Małe Pieniny. W następnych latach tarnowscy członkowie PTT systematycznie odnawiali i remontowali szlaki na obszarze Gorców, Pienin i Spisza, prowadzili też prace znakarskie na nowych szlakach, zwłaszcza na terenie Pogórza Ciężkowickiego i Rożnowskiego.
Oddział PTT w Tarnowie aktywnie uczestniczył również w tworzeniu bazy noclegowej dla turystów. Wspólnie z Oddziałem PTT "Beskid" z Nowego Sącza rozpoczął starania o budowę schroniska na Przehybie, a potem współdziałał czynnie i finansowo przy jego powstawaniu. Podobnie było w przypadku schroniska na Jaworzynie Krynickiej. Oddział przyczynił się też do uruchomienia i prowadzenia schroniska w dolinie Świcy, wzniesionego przez Oddział PTT we Lwowie, wyasygnował również fundusze na wyposażenie schroniska na Polanie Chochołowskiej. Zakładano także własne stacje turystyczne: na Lubaniu oraz w Czorsztynie, Piwnicznej, Rożnowie (gdzie Oddział projektował budowę schroniska) i na Lubince.
Ciekawą inicjatywą było zorganizowanie przez Oddział w 1925 r. szkółki wspinaczkowej w skałach "Skamieniałego Miasta" w Ciężkowicach. W 1930 r. przy tarnowskim Oddziale PTT powstała Sekcja Narciarska, odbywająca zimowe wyprawy w góry. Jej twórcą był ówczesny prezes Oddziału - profesor Wiktor Arvay. SN PTT w Tarnowie liczyła w sezonie 1936/37 52 członków.
Aktywną działalność prowadził Oddział również w zakresie ochrony przyrody. Była to w ogromnej mierze zasługa profesora geografii Zdzisława Simche, autora ponad 300-stronicowej monografii geograficzno - gospodarczej "Tarnów i jego okolica". Założył on w PTT Sekcję Ochrony Przyrody. W 1931 r. dzięki staraniom jego oraz dra Mariana Bielatowicza, Państwowa Rada Ochrony Przyrody ogłosiła piaskowcowe skałki w Ciężkowicach rezerwatem. W dużym stopniu Oddział brał również udział w utworzeniu rezerwatu "Kamienie Brodzińskiego" koło Lipnicy Murowanej.
Oddział posiadał dwa Koła: w Rzeszowie, założone w 1933 r. z działającą przy nim SN PTT i Koło w Bochni, założone w 1938 r., po likwidacji tamtejszego Oddziału PTT (istniejącego od 1928 r.).
Wybitnymi działaczami Oddziału (poza osobami wymienionymi powyżej) byli: Emil Carewicz - długoletni sekretarz i współtwórca szlaków turystycznych, ks. Franciszek Pinda - wieloletni prezes, Henryk Fink - taternik i członek Klubu Wysokogórskiego PTT, Tadeusz Wysoki - prezes Sekcji Narciarskiej, Mojżesz Leuchter - długoletni skarbnik.
Wybuch II wojny światowej przerwał działalność Oddziału, podobnie jak i całego Towarzystwa. Po zakończeniu działań wojennych Oddział nie zdołał już podjąć samodzielnej statutowej działalności. Jego dawni członkowie w liczbie 27 osób skupili się tymczasowo w Kole utworzonym przez krakowski Oddział PTT. Głównymi postaciami tego okresu byli: Bronisław Maciołowski - prezes Sądu Okręgowego oraz Adam Gabański - adwokat.
17 grudniu 1950 r. Polskie Towarzystwo Tatrzańskie "zgodnie z wolą krajowego aktywu polskich turystów i krajoznawców" zostało zmuszone do połączenia się ze "zlikwidowanym" również dzień wcześniej Polskim Towarzystwem Krajoznawczym i wejścia w struktury utworzonego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.
Janusz Foszcz
Ksiądz Walenty Gadowski (1861 - 1956)
1 % DLA PTT
Współpraca
RABATY DLA CZŁONKÓW
